Ekwiwalenty za niewykorzystany urlop – Poradnik i wzory załączników.

W związku z niesłabnącym zainteresowaniem sprawą ekwiwalentu za niewykorzystany urlop załączamy poniżej Poradnik opracowany przez Pełnomocnika Zarządu Głównego
Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów adwokata Kacpra Matlaka oraz niezbędne załączniki.

Adwokat Kacper Matlak
Kancelaria Adwokacka
ul. Stoisława 3/3, 70-223 Szczecin
tel. 091 433 33 43, fax. 091 434 30 57
Szczecin, 6 listopada 2018 r.

Art. 115a ustawy o Policji wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 roku, sygnatura akt K 7/15 został uznany niezgodny z Konstytucją RP. Stanowił on podstawę ustalenia i wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Skutkiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jest możliwość dochodzenia przez funkcjonariuszy należnej im części ekwiwalentu, który został ustalony w niższej, niesprawiedliwej wysokości, na podstawie niekonstytucyjnych przepisów. Przepisów ustawy Trybunał nie mógł pogodzić z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w zakresie w jakim art. 115a ustawy o Policji ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia.
Zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego przepis stanowił, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy o Policji ustala się w wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Istota zawisłej przed Trybunałem sprawy sprowadzała się właśnie do wysokości tzw. mnożnika, który dla funkcjonariuszy Policji został wskazany jako 1/30, podczas gdy funkcjonariusze innych służb mundurowych (Straży Granicznej, żołnierze zawodowi itp.) mnożnik ten mieli ustalony na poziomie 1/21 lub 1/22.

Trafnie zauważył Trybunał Konstytucyjny, że kwestionowany przepis został dodany ustawą nowelizującą na etapie prac w komisjach. Wraz z wprowadzeniem art. 115a ustawodawca na nowo unormował także czas służby i okres urlopu wypoczynkowego, zmieniając jego wymiar z 30 dni kalendarzowych na 26 dni roboczych. Zmiana ta nie pociągnęła jednak za sobą odpowiedniej zmiany w zakresie mnożnika na potrzeby ustalania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, co nadal pozostawało w relacji do dni kalendarzowych, a nie roboczych. Ustawodawca de facto o tej niekonsekwencji zapomniał.

Takie unormowanie powodowało, że policjanci w porównaniu do funkcjonariuszy innych służb otrzymywali niższy ekwiwalent za niewykorzystany urlop, który odpowiadał ok. 73% dziennego uposażenia. Takie świadczenie nie tylko w ocenie policjantów, ale i Trybunału Konstytucyjnego nie stanowiło pełnej rekompensaty za czas niewykorzystanego urlopu i niesprawiedliwie różnicowało sytuacje funkcjonariuszy różnych służb.

Na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, wydane na podstawie art. 115a ustawy o Policji decyzje o przyznaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop Policjantom należy uznać za wydane bez ważnej podstawy prawnej. Skutkiem opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw jest bowiem, o ile w samym orzeczeniu nie wskazano inaczej, tak jak w omawianym przypadku, utrata mocy obowiązującej. To z kolei umożliwia funkcjonariuszom wznowienie postępowania administracyjnego i ponownego ustalenia wysokości i wypłaty należnego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Taka sytuacja może dotykać wielu byłych funkcjonariuszy Policji i może mieć doniosłe znaczenie dla ich sytuacji.

Podstawę skargi o wznowienie stanowi art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego. Nie można bowiem pominąć, że postępowanie ze stosunku służbowego, a nie ze stosunku pracy, jest postępowaniem administracyjnym, do którego należy stosować właśnie reguły tego kodeksu. Zgodnie z wyżej przywołanym przepisem, można żądać wznowienia postępowania właśnie w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Trzeba pamiętać, że skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego tj. od dnia opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw. Termin ten upływa 6 grudnia 2018 roku.

Wznowienie postępowania może w przypadku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nastąpić tylko na wniosek zainteresowanej strony, a organy nie będą działać z urzędu. Skarga o wznowienie powinna czynić zadość wymaganiom formalnym: wskazywać stronę wraz z jej adresem, organ do którego jest kierowana, żądanie wznowienia postępowania i ponownego przeliczenia należnego ekwiwalentu z uwzględnieniem właściwego mnożnika, krótkie uzasadnienie i być podpisana.

Skarga jest wolna od opłat i powinna być wniesiona do właściwego Komendanta Miejskiego, Powiatowego, Wojewódzkiego Policji, który wydał pierwotną decyzję w sprawie ekwiwalentu urlopowego. Zazwyczaj będzie to Komendant jednostki, w której funkcjonariusz pełnił służbę bezpośrednio przed odejściem ze służby.

W uzasadnieniu skargi należy wskazać na niekonstytucyjność art. 115a ustawy o Policji i zapadłe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 roku, sygnatura akt K 7/15, które stanowi samodzielną podstawę wznowienia postępowania.

Trybunał Konstytucyjny nie wypowiedział się wprost jaki mnożnik dla funkcjonariuszy Policji będzie właściwy. Wskazał jedynie, że należy skorelować ten mnożnik z wymiarem służby i sposobem ustalania wymiaru urlopu. W innych służbach mundurowych mnożnik ten wynosi 1/21 lub 1/22. Z pewnością powyższa kwestia wymaga uregulowania ustawowego i będzie przedmiotem sporów przed sądami administracyjnymi.

Wzór skargi przedstawiamy w załączeniu. Odrębnej analizy wymagają cywilnoprawne podstawy odpowiedzialności Skarbu Państwa, chociażby na podstawie art. 417-4171 k.c.

Można spotkać się z taką sytuacją, że wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop mogła być dokonana bez wydania decyzji (jako czynność techniczna). W orzecznictwie podkreśla się, że jeśli dokument spełnia formalne warunki decyzji, to niezależnie od jego formy należy uważać go za decyzję w rozumieniu prawa. W razie wątpliwości, w tym przypadku proponujemy funkcjonariuszom kierowanie wniosków o dokonanie ponownego przeliczenia wysokości należnego im ekwiwalentu. Wniosek taki można sformułować na kanwie wzoru skargi, wykreślając z niego podstawę prawną. Taką drogę mogą także próbować wykorzystać ci byli funkcjonariusze, którym ekwiwalent przyznano później niż 5 lat temu i którym skarga o wznowienie nie przysługuje. Krótko mówiąc osoby te mogą złożyć nie skargę o wznowienie, a wniosek o ponowne przeliczenie.

Pełnomocnik Zarządu Głównego
Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów
Kacper Matlak
adwokat

przy współpracy
Tomasza Łuczkowskiego
radcy prawnego

ZAŁĄCZNIKI

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *